Om je goed te voelen en lekker te kunnen werken is voldoende rust en ontspanning cruciaal. Waar rust je het meeste van uit? Juist: van slapen! Genoeg goede slaap is niet alleen belangrijk voor je lichamelijk herstel. Het zorgt ook voor een beter geheugen en meer concentratie. Daarnaast verwerken we in onze slaap de emoties van de dag, waardoor we zorgen, angst of frustraties de volgende dag ‘kwijt’ zijn.

Toch is 63% Nederlanders niet positief over de eigen slaapkwaliteit. In de huidige lockdown situatie zien wij dit aantal verder oplopen. Hoe kan dit? Wat veroorzaakt slaapklachten? En wat kun je zelf doen om een betere nachtrust te creëren?

Slapen is niet hetzelfde als herstellen

Er zijn veel manieren waarop we over onze slaap praten. Heb je lekker geslapen? Hoe laat ben je naar bed gegaan? Hoe lang heb je geslapen? Als wij medewerkers begeleiden in het creëren van een gezonde, duurzame energiebalans is het herstellend vermogen van slaap interessant. Met andere woorden: gebruik jij je nachtrust om te herstellen van dagelijkse activiteiten? Slapen staat niet altijd gelijk aan herstellen: soms slaap je wel, maar herstel je niet of nauwelijks. Een hoog herstellend slaapvermogen betekent dat je fysiek, mentaal en emotioneel bent bijgetankt, zodat je de volgende dag weer energiek en productief aan de slag kunt!

Hoe komt het dat veel mensen tegenwoordig moeite hebben met een kwalitatief goede nachtrust?

We vroegen dit aan Onewave specialist Sabine Klijn, die veel gesprekken met medewerkers voert over wellbeing & performance en de rol van slaap daarin. “Ik zie een aantal ontwikkelingen die ervoor zorgen dat mensen ’s nachts minder goed herstellen. Allereerst hebben we moeite om te disconnecten van werk. Waar we voorheen fysiek van plek veranderden als we klaar waren met werken, is met het thuiswerken de fysieke scheiding tussen werk en privé volledig verdwenen. Veel mensen vinden het fijn om geen reistijd meer te hebben, maar reistijd had ook een belangrijke functie! Fysiek van plek veranderen helpt ons ook om mentaal af te schakelen van ons werk. Sinds het thuiswerken blijven we langer in onze mentale werkmodus, ook al zijn we niet meer aan het werk. Dit verstoort ons natuurlijke proces om in slaap te komen: je lichaam blijft ook ‘s avonds in een parate toestand. Gevolg: je valt wel in slaap, maar het herstellend vermogen van je slaap is laag.”

Hieronder zie je een voorbeeld van de energiepatronen van één van onze deelnemers. Deze persoon is na de werkdag gaan sporten, en vervolgens nog aan het werk gegaan. Hij ging rond 01 uur naar bed. Je ziet welk effect dat had op zijn slaap: in een behoorlijk deel van de nacht bleef het lichaam geactiveerd, wat je herkent door de rode kleur. Het diepe herstel treedt pas op vanaf een ongeveer 03 uur. ’s nachts, waardoor deze persoon zich de volgende dag niet fit en uitgerust voelde voor zijn werk.

“Een andere ontwikkeling die een behoorlijke impact heeft op onze slaap: back-to-back meetings. Veel mensen hebben dagen die een aaneenschakeling zijn van online meetings, een fenomeen dat overigens ook vóór het thuiswerken al voorkwam. Op dat soort dagen is er nauwelijks ruimte om even gas terug te nemen. Hierdoor stapelt stress op en dit weerhoudt je lichaam ervan om ’s avonds in de herstellende slaap te komen.”

“Een laatste ontwikkeling die kan zorgen voor een minder goede slaap is zogenaamde onderbelasting. We worden door de lockdown minder geprikkeld met nieuwe inzichten, inspiratie, ontwikkelingen. Zowel op het werk als in ons privéleven. Hierdoor worden we minder uitgedaagd; we hebben eigenlijk te weinig gezonde stress. Wanneer dit te lang aanhoudt ontstaat er een structureel gevoel van zinloosheid, met vaak slaapproblemen tot gevolg.”

Kunnen we zelf iets doen om 's nachts beter te herstellen? Heb je tips?

“Zeker! Een betere nacht begint bij een betere dag: de manier waarop jij je (werk)dag indeelt is enorm bepalend voor de kwaliteit van je slaap. Ik zal hier drie tips met jullie delen:

  1. Simuleer je reistijd. Help je hersenen te disconnecten van werk door de werkdag bewust te starten en af te sluiten. Bijvoorbeeld door ‘s ochtends even een koffie te gaan halen, een wandeling te maken of yoga oefeningen te doen. Sluit je dag ook weer af met ‘reistijd’: ga naar buiten een stuk lopen en kom echt weer thuis. Of sluit gewoon even je ogen voor een paar minuten.
  2. Ruim je stress overdag al op. Zorg dat je tijdens je werkdag pauzes neemt, zet die ook in je agenda zodat er niet overheen wordt gepland. Maak vervolgens een bewuste keuze in hoe je die pauze inricht. Wat heb jij nodig om tot rust te komen? Dit verschilt per persoon, zo is het voor de één nodig om even alleen te zijn, terwijl een ander juist oplaadt van een gesprek met collega of vriend(in).
  3. Zoek een uitlaatklep: ondanks de beperkingen van de lockdown regels, probeer nieuwe uitdagingen te vinden. In plaats van ‘s avonds een Netflix serie te kijken, overweeg eens een opleiding of cursus te volgen of een (oude) hobby op te pakken. En ook in je werk: Ga eens met je leidinggevende en/of collega’s in gesprek over jouw takenpakket. Kun je meer of andere verantwoordelijkheden naar je toe trekken?”

Vliegwieleffect

Ben jij ontevreden over je slaap? ’s Nachts is er niet zoveel meer aan te doen, maar overdag des te meer! De keuzes die je overdag maakt, bepalen voor een groot deel hoe goed we herstellen tijdens onze slaap. En hoe uitgeruster we wakker worden, hoe beter we die dag weer in staat zijn om bewuste keuzes te maken, die bijdragen aan een goede slaap! Zo ontstaat een positief vliegwieleffect. Dus, wat ga jij morgen anders doen?

Over de auteur:

Noortje de Lange is partner bij OneWave. Zij heeft een achtergrond in Bedrijfskunde en Psychologie. Gefascineerd door mensen en hun geluk op het werk koos ze een carrière in verandermanagement, onderzoek, HR en coaching. Ze vervulde verschillende rollen op deze gebieden bij Berenschot, Achmea en Effectory. “Een gezonde energiebalans is dé driver van gezondheid en prestaties.” Binnen OneWave zet zij haar passie voor dit onderwerp in om mensen en organisaties te leren hoe zij duurzaam energieker kunnen zijn.

Over OneWave specialist Sabine Klijn:

Met een achtergrond in de psychologie is menselijk gedrag iets wat haar altijd enorm heeft geboeid. Op zoek gaan naar drijfveren en mensen helpen inzicht te krijgen in hun gedrag is dan ook iets waar Sabine haar werk van heeft gemaakt als coach. Als OneWave specialist helpt zij mensen op een positieve manier hun energiebalans (terug) te vinden.